انواع روش های تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری
صنایع آبکاری، بهعنوان یکی از زیرمجموعههای مهم در فرآیندهای تولید صنعتی، نقش کلیدی در بهبود ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی قطعات فلزی ایفا میکنند. این فرآیندها معمولاً با هدف افزایش مقاومت به خوردگی، زیبایی ظاهری، افزایش سختی سطحی یا رسانایی الکتریکی قطعات انجام میشوند. با این حال، در کنار مزایای فنی قابلتوجه، فرآیند آبکاری منجر به تولید مقادیر قابلتوجهی از فاضلاب صنعتی میشود که حاوی ترکیباتی خطرناک، از جمله فلزات سنگین، سیانیدها و مواد آلی پیچیده است.
فاضلاب تولیدشده در خطوط آبکاری، در صورتی که بهدرستی مدیریت و تصفیه نشود، میتواند پیامدهای زیستمحیطی و بهداشتی جبرانناپذیری داشته باشد. ورود آلایندههایی مانند کروم ششظرفیتی یا نیکل به منابع آب سطحی و زیرزمینی نهتنها اکوسیستمهای آبی را دچار اختلال میکند، بلکه سلامت انسان را نیز تهدید مینماید.
در این مقاله، بهصورت جامع و علمی به بررسی روشهای تصفیه فاضلاب در صنایع آبکاری میپردازیم. از شناخت ساختار شیمیایی فاضلاب گرفته تا معرفی روشهای فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و فناورانه در تصفیه پساب، این مقاله راهنمای کاملی برای فعالان صنعت، مهندسان محیطزیست و پژوهشگران خواهد بود
شناخت کلی از فاضلاب صنایع آبکاری
فاضلاب صنایع آبکاری یکی از پیچیدهترین انواع پساب صنعتی محسوب میشود که بهدلیل ماهیت فرآیندهای شیمیایی مورد استفاده، دارای ترکیبات متعدد و پایداری است. درک دقیق ترکیبات موجود در این فاضلابها، نخستین گام در طراحی یک سیستم تصفیه مؤثر و پایدار بهشمار میرود.
ترکیب شیمیایی فاضلاب آبکاری
فاضلاب حاصل از خطوط آبکاری معمولاً شامل موارد زیر است:
فلزات سنگین: نیکل (Ni)، کروم (Cr)، مس (Cu)، روی (Zn)، قلع (Sn)، کادمیوم (Cd) و گاهی اوقات سرب (Pb) یا نقره (Ag)
سیانیدها: در فرآیندهای آبکاری سیانیدی برای فلزاتی مانند طلا، نقره و روی بهکار میرود.
اسیدها و بازها: اسید کلریدریک، سولفوریک و نیتریک در فرآیندهای چربیزدایی و فعالسازی سطح استفاده میشوند.
مواد شوینده و امولسیونکننده: این مواد آلی برای تمیزکاری اولیه و پایانی قطعات کاربرد دارند.
مواد افزودنی خاص: مانند روشنکنندهها (Brighteners)، خنثیکنندهها و عوامل مرطوبکننده که عملکرد و کیفیت لایههای پوششی را افزایش میدهند.
این ترکیبات، بسته به نوع خط تولید، نوع فلز پایه، نوع پوشش و نحوه عملکرد اپراتورها، میتوانند تغییرات قابلتوجهی داشته باشند. بهعنوان مثال، خط آبکاری نیکل ممکن است دارای پسابی با بار فلزی بالا و pH اسیدی باشد، در حالی که خط آبکاری روی با محلول قلیایی متفاوت عمل میکند.
رفتار فاضلاب در طول زمان
یکی از ویژگیهای مهم فاضلاب صنایع آبکاری، تغییرات زمانی در ترکیب شیمیایی آن است. این تغییرات ناشی از تفاوت در تعداد شیفت کاری، نوع قطعات آبکاری شده، و حتی خطاهای انسانی در فرآیندهاست. از این رو، سیستم تصفیه باید بتواند با این نوسانات بهصورت دینامیک سازگار شود.
خطرات زیستمحیطی و انسانی
وجود فلزات سنگین در فاضلابهای آبکاری، علاوه بر تهدید مستقیم برای آبزیان، باعث آلودگی منابع آب زیرزمینی و سطحی شده و چرخه غذایی را آلوده میکند. برخی فلزات مانند کادمیوم و کروم ششظرفیتی حتی در غلظتهای بسیار کم نیز سمی بوده و با اثرات سرطانزا همراه هستند.
بهعنوان مثال:
کروم ششظرفیتی: جهشزا، سرطانزا و دارای پایداری بالای زیستی
نیکل: محرک سیستم تنفسی و عامل بروز بیماریهای پوستی در کارگران
سیانید: مهارکننده شدید آنزیمهای تنفسی و بسیار سمی
طبقهبندی فاضلابهای تولیدی در صنایع آبکاری
یکی از الزامات اساسی در طراحی و اجرای سیستمهای مؤثر تصفیه فاضلاب صنعتی، طبقهبندی صحیح و دقیق انواع پسابهای تولیدی است. صنایع آبکاری، بهسبب استفاده از متریالها، فرآیندها و شیمیهای متفاوت، معمولاً چند نوع فاضلاب با ویژگیهای کاملاً متمایز تولید میکنند. طبقهبندی فاضلابها به تفکیک منشأ و نوع آلاینده، نهتنها موجب افزایش بهرهوری سیستم تصفیه میشود، بلکه هزینههای عملیاتی و نگهداری را به شکل چشمگیری کاهش میدهد.
۱. فاضلاب حاوی فلزات سنگین
این نوع فاضلاب بیشترین سهم از پساب تولیدی در فرآیندهای آبکاری را شامل میشود. ترکیبات یونهای فلزی بهکاررفته در حمامهای آبکاری، در صورت عدم مدیریت صحیح، وارد جریان فاضلاب شده و خطرات زیستمحیطی جدی ایجاد میکنند.
منشأ: وانهای آبکاری نیکل، کروم، روی، مس و قلع
مشخصهها: غلظت بالای فلزات، pH متغیر (اغلب اسیدی)، هدایت الکتریکی بالا
روشهای تصفیه: رسوبسازی شیمیایی، الکتروشیمیایی، جذب سطحی و غشایی
۲. فاضلاب سیانیدی
سیانیدها در فرآیندهای آبکاری طلا، نقره و گاهی مس مورد استفاده قرار میگیرند. بهدلیل سمیت بسیار بالا، فاضلاب سیانیدی باید بهصورت جداگانه جمعآوری و بیدرنگ اکسید شود.
منشأ: وانهای آبکاری طلا، نقره، مس سیانیدی
مشخصهها: وجود سیانید آزاد و کمپلکسهای فلزی سیانیدی، سمیت بالا، پایداری شیمیایی
روشهای تصفیه: اکسیداسیون قلیایی با کلر آزاد یا پرمنگنات، تخریب با UV/H₂O₂، روشهای کاتالیتیک
توجه: نگهداری و تخلیه نادرست فاضلاب سیانیدی میتواند منجر به مسمومیت شدید پرسنل، آسیبهای محیطی جبرانناپذیر و حتی پیگرد قانونی شود.
۳. فاضلاب اسیدی و قلیایی
در مراحل آمادهسازی و چربیزدایی قطعات، از محلولهای اسیدی و بازی استفاده میشود. این فاضلابها اغلب دارای مقادیر کم فلزات ولی pH بسیار بالا یا پایین هستند.
منشأ: چربیزدایی اسیدی، اچکردن، فعالسازی سطح، آبکاری قلیایی روی یا قلع
مشخصهها: pH خارج از بازه استاندارد (معمولاً <۴ یا >۱۰)، گاهی دارای املاح محلول زیاد
روشهای تصفیه: خنثیسازی شیمیایی (با آهک، سود سوزآور یا اسید سولفوریک)، تهنشینی
۴. فاضلاب شستشو (رینسینگ)
بخش قابل توجهی از فاضلاب واحد آبکاری از آبکشیهای بینمراحل حاصل میشود. هرچند رقیقتر است، اما همچنان حاوی آلایندههایی از قبیل یونهای فلزی، مواد شوینده و ترکیبات آلی است.
منشأ: وانهای شستشو پس از آبکاری یا چربیزدایی
مشخصهها: حجم زیاد، آلایندههای رقیق ولی متنوع، دارای پتانسیل بازیابی آب
روشهای تصفیه: تصفیه فیزیکی-شیمیایی، اسمز معکوس، نانوفیلتراسیون، بازچرخانی
۵. فاضلاب ویژه یا خطرناک
برخی خطوط ویژه مانند آبکاری پالادیوم، آلیاژهای خاص یا وانهای آلیپایه، ممکن است فاضلابهایی با ویژگیهای خاص تولید کنند که نیازمند تصفیه تخصصیاند.
منشأ: خطوط آبکاری خاص، آبکاری آلیاژهای گرانقیمت
مشخصهها: فلزات کمیاب، ترکیبات آلی پایدار، گاهی دارای سمیت بیولوژیکی
روشهای تصفیه: جذب سطحی با جاذبهای اصلاحشده، فیلتراسیون غشایی دقیق، بازیابی فلزات ارزشمند
تصفیه فیزیکی فاضلاب آبکاری
تصفیه فیزیکی یکی از ابتداییترین و درعینحال ضروریترین مراحل تصفیه فاضلاب در صنایع آبکاری محسوب میشود. این مرحله با هدف جداسازی آلایندههای قابل مشاهده و غیرمحلول صورت میگیرد و نقش پایهای در آمادهسازی فاضلاب برای مراحل پیچیدهتر شیمیایی و بیولوژیکی ایفا میکند.
الف) آشغالگیری (Screening)
در ورودی سیستم تصفیه، معمولاً یک مرحله غربالگری برای حذف ذرات بزرگ، تکههای پلاستیک، بقایای فلزات، نخالههای جامد و سایر مواد درشت انجام میشود.
تجهیزات: آشغالگیر میلهای (Bar Screen)، آشغالگیر ریز (Fine Screen)
مزایا:
جلوگیری از انسداد پمپها و خطوط انتقال
افزایش عمر مفید تجهیزات تصفیه بعدی
نگهداری: پاکسازی منظم و دستی یا خودکار بسته به نوع سیستم
ب) تهنشینی اولیه (Primary Sedimentation)
هدف از این مرحله، جداسازی ذرات معلق بزرگتر، فلوکهای تشکیلشده، و رسوبات سنگین مانند هیدروکسیدهای فلزی است.
اصول عملکرد: استفاده از نیروی گرانش برای تهنشینسازی ذرات جامد سنگینتر از آب
طراحی:
حوضهای مستطیلی یا دایرهای
زمان ماند بهینه بین 2 تا 4 ساعت
راندمان: حذف ۵۰ تا ۶۵ درصد مواد جامد معلق و بخشی از فلزات رسوبپذیر
ج) شناورسازی (Flotation)
برخلاف تهنشینی که ذرات سنگین را حذف میکند، در فرآیند شناورسازی ذرات سبکتر از آب (مانند روغن، چربی، ذرات ریز کلوئیدی) به سطح فاضلاب رانده میشوند.
روشهای معمول:
DAF (Dissolved Air Flotation): تزریق هوای فشرده و ایجاد حبابهای ریز
CAF (Cavitation Air Flotation): ایجاد کاویتاسیون از طریق چرخش پروانهای
کاربرد: بهویژه در حذف امولسیونهای روغنی و ذرات معلق ریز
د) فیلتراسیون فیزیکی (Physical Filtration)
پس از مراحل ابتدایی، فیلتراسیون برای حذف ذرات باقیمانده و شفافسازی فاز آبی مورد استفاده قرار میگیرد.
انواع فیلتر:
فیلتر شنی (Sand Filter)
فیلترهای فشاری (Pressure Filter)
مزایا:
افزایش کیفیت آب خروجی
محافظت از سیستمهای حساستر مانند اسمز معکوس
تصفیه شیمیایی فاضلاب آبکاری
تصفیه شیمیایی، هسته اصلی فرایند تصفیه فاضلاب در صنایع آبکاری محسوب میشود. این مرحله با هدف خنثیسازی، حذف یونهای فلزی، تخریب سیانیدها، کاهش COD و کنترل pH طراحی میشود و بدون آن، فاضلاب آبکاری نمیتواند به استانداردهای زیستمحیطی برسد.
الف) خنثیسازی (pH Adjustment)
در خطوط آبکاری، فاضلاب میتواند اسیدی (pH پایینتر از 4) یا قلیایی (pH بالاتر از 10) باشد. پیش از ورود به سایر مراحل تصفیه، باید pH به محدوده خنثی (6 تا 9) تنظیم شود.
مواد مورد استفاده:
برای اسیدی: آهک (Ca(OH)₂)، سود سوزآور (NaOH)
برای قلیایی: اسید سولفوریک (H₂SO₄)، اسید کلریدریک (HCl)
تجهیزات: دوزینگ پمپ، مخازن همزندار، سنسورهای pH آنلاین
اهمیت: تضمین عملکرد مؤثر در واکنشهای بعدی مانند رسوبسازی فلزات
ب) رسوبسازی فلزات سنگین (Precipitation of Heavy Metals)
یونهای فلزی مانند کروم، نیکل، مس، روی و سرب بهصورت محلول در فاضلاب وجود دارند. با افزودن مواد قلیایی، این یونها بهصورت هیدروکسیدهای نامحلول رسوب میکنند.
واکنشهای نمونه:
Ni²⁺ + 2OH⁻ → Ni(OH)₂ ↓
Cu²⁺ + 2OH⁻ → Cu(OH)₂ ↓
شرایط بهینه: pH بین 8 تا 10 برای رسوب کامل
چالشها:
رسوبات حجیم (لجن زیاد)
انحلال مجدد فلزات در صورت تغییر ناگهانی pH
ج) اکسیداسیون ترکیبات سیانیدی
ترکیبات سیانید بسیار سمیاند و باید قبل از ورود به محیط زیست کاملاً تخریب شوند.
روش متداول: اکسیداسیون شیمیایی با هیپوکلریت سدیم (NaOCl) در محیط قلیایی (pH > 10.5)
واکنشها:
CN⁻ + OCl⁻ → CNO⁻ + Cl⁻
CNO⁻ + OCl⁻ → CO₃²⁻ + N₂ + Cl⁻
سایر روشها:
UV + H₂O₂ برای سیانیدهای مقاوم
ازنزنی در برخی واحدهای پیشرفته
د) انعقاد و لختهسازی شیمیایی (Coagulation & Flocculation)
برای حذف کلوئیدها، رنگ، ذرات معلق ریز و برخی ترکیبات آلی، افزودن مواد منعقدکننده و لختهساز الزامی است.
مواد متداول:
آلومینیوم سولفات (زاج سفید)
پلیالکترولیتهای کاتیونی و آنیونی
کلرید آهن (FeCl₃)
مراحل:
انعقاد (Coagulation): تخریب بارهای سطحی ذرات
لختهسازی (Flocculation): ایجاد فلوکهای درشت و قابل تهنشینی
هـ) کربن فعال و جذب سطحی شیمیایی
برای جذب ترکیبات آلی پیچیده، رنگ و برخی فلزات باقیمانده، از کربن فعال استفاده میشود.
انواع کربن:
گرانولی (GAC) – قابلیت احیا و طول عمر بیشتر
پودری (PAC) – راندمان جذب سریعتر، مصرف یکبار مصرف
راندمان: وابسته به سطح ویژه، pH، و دمای فاضلاب
مزایا: کاهش COD، رفع بو و رنگ
و) تنظیم نهایی و پایدارسازی
در پایان فرآیند شیمیایی، با هدف اطمینان از کیفیت فاضلاب تصفیهشده، برخی پارامترها باید تثبیت شوند:
تنظیم نهایی pH در بازه 6.5–8.5
کنترل باقیمانده مواد شیمیایی (مانند کلر آزاد)
آمادهسازی برای ورود به واحدهای پیشرفته مانند فیلتر یا اسمز معکوس
ز) ملاحظات ایمنی و زیستمحیطی
کار با مواد شیمیایی مانند اسیدها، سود، هیپوکلریت و پلیالکترولیتها نیازمند رعایت اصول ایمنی سختگیرانه است.
لجن تولیدی حاوی فلزات سمی باید طبق ضوابط پسماند خطرناک بستهبندی و دفع شود.
عدم کنترل دقیق، میتواند منجر به تشکیل پساب ثانویه سمی و غیرقابل تخلیه شود.
تصفیه بیولوژیکی فاضلاب صنایع آبکاری
تصفیه بیولوژیکی یکی از مؤثرترین روشها برای حذف مواد آلی محلول، کاهش بار آلودگی زیستمحیطی و کاهش COD و BOD فاضلاب است. با این حال، استفاده از این روش در صنایع آبکاری به دلیل وجود فلزات سنگین، ترکیبات سمی و pH نامناسب نیازمند طراحی ویژه و کنترل دقیق فرآیند است.
الف) اصول عملکرد تصفیه بیولوژیکی
تصفیه بیولوژیکی بر پایه فعالیت میکروارگانیسمهای هوازی یا بیهوازی است که از ترکیبات آلی بهعنوان منبع انرژی و کربن استفاده میکنند و آنها را به ترکیبات سادهتر و بیضررتر مانند CO₂، H₂O و سلولهای زیستی جدید تبدیل مینمایند.
انواع فرآیندها:
هوازی (Aerobic): در حضور اکسیژن، با بازده بالا در حذف BOD
بیهوازی (Anaerobic): بدون نیاز به اکسیژن، تولید گاز متان در برخی شرایط
محصولات جانبی: لجن فعال، گاز، ترکیبات پایدار
ب) قابلیتپذیری فاضلاب آبکاری برای تصفیه بیولوژیکی
فاضلاب حاصل از فرآیندهای آبکاری معمولاً حاوی غلظت بالایی از فلزات سنگین، مواد سمی و عوامل مهارکننده فعالیت زیستی است. بنابراین پیشتصفیه شیمیایی برای حذف آلایندههای غیرقابلتجزیه و فلزات سنگین، پیشنیاز اجرای موفق فرآیند بیولوژیکی است.
الزامات:
کاهش TDS، فلزات سنگین و pH مناسب (۶٫۵ تا ۸٫۵)
نسبت مناسب BOD/COD برای فعالیت میکروارگانیسمها
شاخصهای سنجش: COD باقیمانده، DO، TSS
ج) فرآیند لجن فعال (Activated Sludge)
متداولترین روش بیولوژیکی در تصفیه صنعتی، سیستم لجن فعال است.
اجزای اصلی:
تانک هوادهی: جایی که باکتریها مواد آلی را مصرف میکنند
حوض تهنشینی ثانویه: جداسازی لجن از آب تصفیهشده
مزایا:
راندمان بالا در حذف BOD (تا ۹۵٪)
کنترل مؤثر رشد بیولوژیکی
ملاحظات:
نیاز به هوادهی مداوم (مصرف انرژی بالا)
مدیریت دقیق نسبت F/M (غذا به میکروارگانیسم)
د) بیوفیلمها و راکتورهای بیولوژیکی غشایی (MBR)
در صورت نیاز به راندمان بالاتر، استفاده از سیستمهای پیشرفتهتر توصیه میشود:
بیوفیلمها (Trickling Filter): رشد میکروارگانیسم روی بستری ثابت
MBR (Membrane Bioreactor): ترکیب لجن فعال و فیلتراسیون غشایی
مزایا: پساب شفاف با حذف کامل میکروارگانیسمها و ذرات معلق
معایب: هزینه بالا، نیاز به پیشتصفیه کامل
هـ) فرآیندهای بیهوازی
در مواردی که فاضلاب دارای بار آلی بالا و کماکسیژن باشد (مثلاً پسابهای با COD زیاد پس از تصفیه شیمیایی)، میتوان از سیستمهای بیهوازی مانند UASB استفاده کرد.
مزایا:
مصرف انرژی پایین
تولید گاز متان قابل استفاده
محدودیتها:
زمان ماند طولانیتر
حساسیت بالا به شوکهای سمی یا نوسانات pH
و) ملاحظات عملیاتی و نگهداری
برای حفظ کارایی سیستمهای بیولوژیکی، پارامترهای زیر باید بهصورت روزانه پایش شوند:
اکسیژن محلول (DO) در سیستمهای هوازی
دما و pH فاضلاب
لجن حجمی (SVI) برای کنترل لجن تهنشینشده
جلوگیری از ورود فلزات سنگین باقیمانده به این بخش
ز) اثر زیستمحیطی تصفیه بیولوژیکی
فرآیند بیولوژیکی علاوه بر کاهش بار آلایندهها، موجب پایداری پساب برای تخلیه به منابع آبی یا بازچرخانی در فرآیند صنعتی میشود. همچنین حجم لجن تولیدی در این فرآیند نسبت به تصفیه شیمیایی کمتر است.
روشهای پیشرفته تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری
با افزایش سختگیریهای زیستمحیطی و پیچیدهتر شدن ترکیب فاضلابهای صنعتی، استفاده از روشهای پیشرفته تصفیه بهمنظور حذف مؤثرتر آلایندهها و بازیافت آب، ضروری شده است. در صنایع آبکاری، روشهای متعارف توانایی حذف برخی آلایندههای پیچیده و پایدار را ندارند؛ از اینرو استفاده از فناوریهای نوین تصفیه، گامی اساسی در ارتقاء کیفیت خروجی سیستمهای تصفیه محسوب میشود.
الف) اسمز معکوس (Reverse Osmosis)
اسمز معکوس (RO) یکی از پیشرفتهترین روشهای غشایی است که با استفاده از غشاهای نیمهتراوا، آب را از املاح، فلزات سنگین، یونها و ترکیبات آلی جدا میکند.
کاربرد در آبکاری:
جداسازی کامل یونهای فلزی باقیمانده
تولید آب قابلبازیافت برای بازگشت به خطوط تولید
مزایا:
راندمان بسیار بالا (۹۵٪ تا ۹۹٪)
کاهش TDS، فلزات و COD
چالشها:
هزینه اولیه بالا
نیاز به پیشتصفیه کامل برای جلوگیری از گرفتگی غشاء
تولید آب تغلیظشده نیازمند مدیریت ویژه
ب) الکتروشیمیایی (Electrocoagulation & Electrooxidation)
تصفیه الکتروشیمیایی شامل استفاده از جریان الکتریکی برای حذف آلایندهها از طریق انعقاد یا اکسیداسیون الکتریکی است.
فرآیند الکتروانعقاد:
استفاده از آندهای آلومینیوم یا آهن
تشکیل کاتیونهای فلزی برای انعقاد و لختهسازی طبیعی
فرآیند الکترو اکسیداسیون:
تخریب ترکیبات آلی و سیانیدی از طریق اکسیداسیون مستقیم یا غیرمستقیم روی سطح الکترودها
مزایا:
نیاز کم به مواد شیمیایی
کاهش لجن تولیدی
حذف ترکیبات مقاوم
ج) فناوری ازنزنی (Ozonation)
ازنزنی یکی از روشهای مؤثر اکسیداسیون پیشرفته برای تخریب آلایندههای آلی، رنگها، سیانید و ترکیبات آروماتیک است.
ویژگیها:
عامل اکسیدکننده قویتر از کلر
تجزیه کامل به اکسیژن بدون تولید پسماند خطرناک
کاربردها:
کاهش COD و رنگ
مکمل تصفیه شیمیایی برای سیانید
محدودیتها:
هزینه تولید ازن بالا
نیاز به سیستمهای ایمنی برای کنترل گاز ازن
د) استفاده از فیلترهای پیشرفته و رزینهای تبادل یونی
برای حذف انتخابی فلزات خاص، رزینهای تبادل یونی و فیلترهای ویژه، نقش بسیار مؤثری دارند.
رزینهای تبادل یونی:
حذف فلزاتی مانند نیکل، کروم و مس با بازده بالا
امکان احیای رزین و بازیافت فلزات
فیلترهای خاص:
فیلترهای کربنی اصلاحشده یا فیلترهای غشایی ترکیبی برای جداسازی انتخابی
کاربرد: تصفیه نهایی و بازیابی فلزات ارزشمند
هـ) اکسیداسیون پیشرفته (AOPs)
فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته (مانند UV/H₂O₂، UV/O₃، Fenton) بهمنظور تجزیه ترکیبات آلی مقاوم و آلایندههای میکروبی استفاده میشوند.
مزایا:
تجزیه ترکیبات سمی به CO₂ و H₂O
مناسب برای حذف آلایندههایی که با روشهای معمول تصفیه نمیشوند
کاربردها:
پساب نهایی تصفیهخانههای آبکاری
افزایش قابلیت تخلیه یا بازیافت آب
و) نانوفناوری در تصفیه فاضلاب آبکاری
فناوری نانو، افقهای نوینی در بهبود بازدهی تصفیه فاضلاب گشوده است.
نانوجاذبها:
حذف یونهای فلزی مانند نیکل، کروم، آرسنیک و سرب
بازدهی بالا در غلظتهای بسیار پایین
نانوغشاءها:
جداسازی مؤثرتر با عبور انتخابی مولکولها
چالشها:
هزینه بالا و تجاریسازی محدود
نیاز به تحقیق و توسعه بیشتر در مقیاس صنعتی
ز) انتخاب بهترین روش با توجه به ویژگیهای فاضلاب
انتخاب فناوری مناسب باید براساس عوامل زیر انجام شود:
نوع و غلظت آلایندهها
حجم فاضلاب روزانه
میزان مصرف انرژی مجاز
فضای در دسترس برای نصب تجهیزات
امکان بازیافت فلزات و آب
هزینههای راهاندازی و بهرهبرداری
بهترین روش تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری کدام است؟
در انتخاب بهترین روش تصفیه فاضلاب صنایع آبکاری، باید به ماهیت آلایندهها، غلظت فلزات سنگین، دبی جریان، فضای در دسترس و الزامات زیستمحیطی توجه ویژهای داشت. از میان روشهای مختلف، ترکیب تصفیه شیمیایی با انعقاد و لختهسازی برای حذف مؤثر فلزات سنگین، به همراه خنثیسازی pH، یکی از رایجترین و اقتصادیترین گزینهها در مقیاس صنعتی محسوب میشود. در مواردی که دقت بالاتر یا بازیابی فلزات ارزشمند موردنظر است، استفاده از فناوریهای پیشرفتهتر مانند اسمز معکوس، تبادل یونی یا الکتروکواگولاسیون توصیه میشود.
بنابراین، نمیتوان یک روش واحد را برای همه صنایع آبکاری مناسب دانست؛ بلکه ترکیبی از روشها، متناسب با شرایط خاص هر واحد، پس از انجام آنالیز دقیق فاضلاب، بهعنوان بهترین راهکار مهندسیشده معرفی میشود. رویکرد بهینه آن است که تصفیهخانهها بهصورت مرحلهای طراحی شده و در صورت نیاز، امکان ارتقاء یا بازیابی فلزات نیز در نظر گرفته شود.
