بهترین روش های تصفیه فاضلاب صنایع دارویی کدام اند؟
صنایع دارویی یکی از بخشهای مهم تولیدی هستند که نقش اساسی در سلامت عمومی ایفا میکنند. با این حال، فاضلاب تولیدی این صنایع، ترکیبی پیچیده و آلوده از مواد شیمیایی دارویی، فلزات سنگین و ترکیبات مقاوم به تجزیه زیستی است.
اگر این فاضلاب بدون تصفیه وارد محیطزیست شود، میتواند باعث آلودگی منابع آب، افزایش مقاومت آنتیبیوتیکی در باکتریها، تغییرات اکوسیستمی و تأثیرات سمی بر حیات آبزیان و انسانها شود. بنابراین، استفاده از روشهای مؤثر تصفیه فاضلاب دارویی یک ضرورت غیرقابلانکار است.
در این مقاله، به بررسی روشهای مختلف تصفیه فاضلاب صنایع دارویی میپردازیم تا بهترین گزینه را برای مدیریت پایدار و کاهش آلودگیهای دارویی شناسایی کنیم.
ترکیبات آلاینده در فاضلاب صنایع دارویی
فاضلاب صنایع دارویی شامل ترکیبات شیمیایی پیچیده و متنوعی است که میتوانند تأثیرات مخربی بر محیطزیست و سلامت انسان داشته باشند. این ترکیبات به دلیل ویژگیهای خاص خود، بهسختی در محیطزیست تجزیه میشوند و میتوانند موجب آلودگی گسترده منابع آبی شوند. شناخت دقیق این آلایندهها و ماهیت آنها اولین گام در انتخاب روشهای تصفیه مؤثر برای کنترل و کاهش اثرات منفی این فاضلابها است. در ادامه، مهمترین ترکیبات آلاینده موجود در فاضلاب صنایع دارویی بررسی میشوند.
۱. مواد دارویی فعال (APIs - Active Pharmaceutical Ingredients)
مواد دارویی فعال، اصلیترین ترکیبات آلاینده در فاضلابهای صنایع دارویی هستند. این ترکیبات مستقیماً در تولید داروها استفاده شده و به دلیل پایداری بالای خود، در محیطزیست تجزیه نمیشوند و از طریق فاضلاب به منابع آبی منتقل میشوند. برخی از مهمترین مواد دارویی فعال شامل آنتیبیوتیکها، داروهای ضدالتهاب، مسکنها، داروهای هورمونی و داروهای ضدسرطان هستند.
یکی از مهمترین چالشهای زیستمحیطی مرتبط با این مواد، افزایش مقاومت آنتیبیوتیکی در باکتریها است. هنگامی که آنتیبیوتیکها از طریق فاضلاب وارد محیطهای آبی میشوند، میتوانند موجب تکامل و تقویت باکتریهای مقاوم شوند که در نهایت، کنترل بیماریهای عفونی را دشوار میسازد. بهعنوان مثال، آنتیبیوتیکهایی مانند سیپروفلوکساسین و تتراسایکلین ازجمله ترکیباتی هستند که در فاضلاب دارویی یافت میشوند و با ایجاد باکتریهای مقاوم، تهدیدی برای سلامت عمومی محسوب میشوند.
علاوه بر این، داروهای هورمونی نظیر استروژن و تستوسترون که در داروهای ضدبارداری و مکملهای هورمونی استفاده میشوند، در صورت ورود به منابع آبی، میتوانند تعادل هورمونی جانداران را برهم زنند و موجب تغییرات رفتاری و فیزیولوژیکی در گونههای آبزی شوند. برخی تحقیقات نشان دادهاند که وجود مقدار اندکی از این هورمونها در آب میتواند منجر به تغییر جنسیت در ماهیها و کاهش زاد و ولد آنها شود.
۲. فلزات سنگین
فلزات سنگین یکی دیگر از گروههای آلاینده خطرناک در فاضلاب صنایع دارویی هستند که عمدتاً از مواد اولیه داروسازی، کاتالیستهای شیمیایی و برخی افزودنیهای دارویی ناشی میشوند. ازجمله فلزات سنگینی که در این نوع فاضلاب یافت میشوند، جیوه، سرب، کادمیوم و کروم هستند.
جیوه که در برخی داروهای ضدعفونیکننده و واکسنها استفاده میشود، بهشدت سمی است و میتواند بر سیستم عصبی تأثیر منفی بگذارد. این عنصر بهراحتی در بدن موجودات زنده تجمع پیدا کرده و از طریق زنجیره غذایی به انسان منتقل میشود. سرب نیز از دیگر فلزات سمی است که معمولاً در رنگهای دارویی و برخی ترکیبات شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد. این فلز میتواند باعث کاهش بهره هوشی در کودکان و آسیب به سیستم عصبی شود.
کادمیوم و کروم نیز به دلیل خاصیت سرطانزایی و جهشزایی خود، از مهمترین آلایندههای زیانآور در فاضلاب صنایع دارویی محسوب میشوند. در صورت ورود این فلزات به منابع آبی، میتوانند موجب آلودگی شدید آبهای زیرزمینی و ایجاد مشکلات جدی برای اکوسیستمهای آبی شوند.
۳. حلالهای آلی و مواد شیمیایی کمکی
در فرآیند تولید دارو، حلالهای آلی مختلفی برای استخراج، خالصسازی و ترکیب مواد دارویی مورد استفاده قرار میگیرند. این ترکیبات که شامل اتانول، متانول، استون و ایزوپروپانول هستند، به دلیل خاصیت فرار بودن، میتوانند بهسرعت تبخیر شده و موجب آلودگی هوا شوند. علاوه بر این، بسیاری از این حلالها در صورت ورود به فاضلاب، باعث کاهش میزان اکسیژن محلول در آب شده و حیات آبزیان را تهدید میکنند.
بهعنوان مثال، متانول یک حلال بسیار سمی است که میتواند باعث آسیبهای جدی به سیستم عصبی انسان و حیوانات شود. همچنین، استون و ایزوپروپانول که معمولاً در صنایع دارویی بهعنوان حلالهای کمکی استفاده میشوند، دارای خاصیت سمیت برای جانداران آبزی بوده و موجب مرگومیر آنها میشوند.
یکی دیگر از مشکلات این حلالها، حلالیت بالا در آب است که باعث میشود بهراحتی در منابع آبی منتشر شوند و فرآیند تصفیه آنها دشوار گردد. برخی از این ترکیبات نیز در صورت تماس با کلر، ترکیبات جانبی مضری تولید میکنند که میتوانند سرطانزا باشند.
۴. ترکیبات شیمیایی پیچیده و افزودنیها
برخی از افزودنیهای دارویی مانند نگهدارندهها، پایدارکنندهها، رنگها و طعمدهندههای مصنوعی نیز میتوانند بهعنوان آلایندههای فاضلاب صنایع دارویی محسوب شوند. این ترکیبات معمولاً بهصورت مقاوم در محیطزیست باقی میمانند و باعث ایجاد مشکلات جدی در سیستمهای تصفیه فاضلاب میشوند.
بهعنوان مثال، برخی از مواد رنگزا که در تولید کپسولهای دارویی و روکش قرصها استفاده میشوند، دارای ترکیباتی هستند که بهسختی توسط میکروارگانیسمهای تصفیهکننده فاضلاب تجزیه میشوند و میتوانند موجب ایجاد رنگ در آبهای سطحی شوند که در نهایت کیفیت منابع آبی را کاهش میدهد.
۵. مواد جامد معلق و آلی
علاوه بر ترکیبات شیمیایی، فاضلاب صنایع دارویی حاوی مقدار زیادی مواد جامد معلق و آلی است که شامل باقیماندههای مواد اولیه، ترکیبات پروتئینی، پسماندهای سلولزی و سایر مواد زائد دارویی میشود. این مواد میتوانند بهسرعت تجزیه شده و باعث افزایش بار آلی فاضلاب شوند که منجر به بالا رفتن میزان اکسیژنخواهی بیوشیمیایی (BOD) و اکسیژنخواهی شیمیایی (COD) میشود.
افزایش این پارامترها در فاضلاب میتواند کیفیت آب را کاهش داده و اکوسیستمهای آبی را به خطر بیندازد. رشد بیشازحد جلبکها در منابع آبی یکی از پیامدهای اصلی ورود این مواد آلی به آب است که در نهایت موجب کاهش اکسیژن محلول در آب و مرگومیر ماهیان و سایر موجودات آبزی میشود.
روشهای فیزیکی تصفیه فاضلاب صنایع دارویی
روشهای فیزیکی تصفیه فاضلاب از مهمترین گامهای اولیه در فرآیند تصفیه فاضلاب صنایع دارویی محسوب میشوند. این روشها بدون تغییر شیمیایی یا بیولوژیکی در ترکیبات آلاینده، به حذف جامدات معلق، روغنها، چربیها و برخی آلایندههای درشت از فاضلاب کمک میکنند. روشهای فیزیکی به دلیل هزینه عملیاتی پایین، سادگی اجرا و کارایی بالا در پیشتصفیه، در بسیاری از صنایع دارویی مورد استفاده قرار میگیرند.
1. آشغالگیری (Screening)
آشغالگیری یکی از ابتداییترین مراحل تصفیه فاضلاب است که در آن، ذرات جامد درشت، الیاف، قطعات پلاستیکی و سایر مواد زائد بزرگ از جریان فاضلاب جدا میشوند. این فرآیند معمولاً با استفاده از صافیها (Screen) یا توریهای فلزی مشبک انجام میشود. آشغالگیرها به دو نوع کلی تقسیم میشوند:
آشغالگیر درشت (Coarse Screen): برای حذف ذرات بزرگ مانند کاغذ، پارچه، پلاستیک و ذرات درشت مواد اولیه دارویی استفاده میشود.
آشغالگیر ریز (Fine Screen): برای جداسازی ذرات کوچکتر که ممکن است در مراحل بعدی فرآیند تصفیه مشکلاتی ایجاد کنند، به کار میرود.
2. تهنشینی (Sedimentation)
تهنشینی فرآیندی است که در آن، ذرات معلق سنگینتر از آب، تحت تأثیر نیروی جاذبه تهنشین شده و از فاضلاب جدا میشوند. این روش در حوضچههای تهنشینی اولیه و ثانویه به کار میرود.
حوضچه تهنشینی اولیه: در این مرحله، ذرات جامد بزرگ و سنگین از فاضلاب جدا شده و لجن اولیه تشکیل میشود.
حوضچه تهنشینی ثانویه: در این مرحله، لختههای تشکیلشده از تصفیه شیمیایی یا بیولوژیکی تهنشین شده و باعث شفافسازی آب خروجی میشود.
3. فیلتراسیون (Filtration)
فیلتراسیون فرآیندی است که در آن، ذرات معلق و ناخالصیهای ریز از فاضلاب جدا میشوند. این روش با عبور فاضلاب از طریق یک محیط متخلخل مانند شن، ماسه و یا غشاهای ویژه انجام میشود.
انواع فیلتراسیون مورد استفاده در صنایع دارویی:
فیلتراسیون شنی (Sand Filtration): در این روش، آب از لایههای مختلف شن و ماسه عبور میکند و ذرات معلق بزرگ و کوچک در لایههای مختلف به دام میافتند.
فیلتراسیون غشایی (Membrane Filtration): شامل فرآیندهای میکروفیلتراسیون، اولترافیلتراسیون و نانوفیلتراسیون است که میتواند مواد دارویی محلول را نیز حذف کند.
4. شناورسازی با هوای محلول (DAF - Dissolved Air Flotation)
شناورسازی با هوای محلول (DAF) یکی از روشهای مؤثر برای جداسازی چربیها، روغنها و برخی ذرات معلق سبک از فاضلاب صنایع دارویی است. در این روش، حبابهای ریز هوا به داخل فاضلاب تزریق میشوند و این حبابها به ذرات آلاینده چسبیده و آنها را به سطح آب میآورند. سپس، این لایه سطحی از روی آب جدا میشود.
روشهای شیمیایی تصفیه فاضلاب صنایع دارویی
روشهای شیمیایی تصفیه فاضلاب در صنایع دارویی بهمنظور حذف مواد حلشده و ترکیبات آلی پیچیده که نمیتوانند با روشهای فیزیکی حذف شوند، به کار میروند. این روشها معمولاً برای تجزیه یا تغییر ساختار مواد شیمیایی به ترکیبات کمتر آلودهکننده و قابل تجزیهپذیر استفاده میشوند.
۱. انعقاد و لختهسازی (Coagulation & Flocculation)
این فرآیند شامل اضافه کردن مواد شیمیایی خاص به فاضلاب بهمنظور تغییر بار الکتریکی ذرات کلوئیدی و معلق است. پس از افزودن این مواد، ذرات بههم چسبیده و بهصورت لختههایی در میآیند که میتوانند از فاضلاب جدا شوند. این روش بهویژه در حذف ذرات کلوئیدی و ترکیبات آلی که در فرآیندهای فیزیکی حذف نمیشوند، مؤثر است.
مثالها:
در فاضلاب صنایع دارویی، ممکن است مواد دارویی محلول یا ترکیبات آلی پیچیده وجود داشته باشند که در این مرحله از تصفیه با استفاده از مواد منعقدکنندهای مانند سولفات آلومینیوم و کلرید فریک از فاضلاب جدا میشوند.
در صنایع تولید داروهای ضدعفونیکننده، لختهسازی برای حذف مواد آلی موجود در فاضلاب مؤثر است.
۲. اکسیداسیون شیمیایی (Chemical Oxidation)
اکسیداسیون شیمیایی برای تجزیه مواد آلی و دارویی موجود در فاضلاب استفاده میشود. در این فرآیند، مواد اکسیدکنندهای مانند ازن (O₃) یا پرمنگنات پتاسیم (KMnO₄) به فاضلاب اضافه میشوند تا ترکیبات آلی را به ترکیبات سادهتر و غیرسمی تبدیل کنند.
مثالها:
استفاده از ازن برای اکسید کردن مواد دارویی مانند آنتیبیوتیکها یا ترکیبات آلی مقاوم در برابر تجزیه.
استفاده از پرمنگنات پتاسیم در فاضلاب تولید داروهای شیمیایی برای حذف ترکیبات رنگی و آلی که در فرآیندهای شیمیایی تولید میشوند.
این روش بهویژه برای تصفیه فاضلابهایی که آلایندههای شیمیایی مقاوم دارند، مؤثر است.
۳. کاهش شیمیایی (Chemical Reduction)
در این روش، مواد شیمیایی خاصی برای تبدیل ترکیبات آلی به فرمهای کمتری از نظر آلودگی استفاده میشوند. این فرآیند معمولاً در تصفیه فاضلابهایی که شامل مواد دارویی یا آلایندههای با ترکیب خاص هستند، استفاده میشود. مواد کاهشدهنده مانند آهن (Fe) یا سدیم بیزولفیت (NaHSO₃) بهکار میروند تا ترکیبات خاصی مانند نیتراتها یا نیتریتها را به شکلهای غیرسمیتر تبدیل کنند.
مثالها:
در فاضلاب صنایع دارویی که شامل ترکیبات دارویی مانند آنتیبیوتیکها است، میتوان از مواد کاهشدهنده برای حذف مواد شیمیایی حساس به اکسیداسیون استفاده کرد.
در تصفیه فاضلاب تولید داروهای شیمیایی که شامل ترکیبات نیتروژندار هستند، این روش برای کاهش نیتریتها به نیتراتها یا مواد غیرآلودهکننده استفاده میشود.
۴. تصفیه با استفاده از کربن فعال (Activated Carbon Treatment)
کربن فعال بهعنوان یک جاذب مؤثر برای حذف مواد آلی محلول و ترکیبات دارویی در فاضلاب استفاده میشود. این روش بهویژه برای تصفیه فاضلابهایی که شامل ترکیبات آلی مقاوم به تجزیه هستند، بهکار میرود. کربن فعال با سطح متخلخل بالا قادر است مواد آلی مانند داروهای ضددرد، آنتیبیوتیکها و دیگر ترکیبات آلی محلول را جذب کند.
مثالها:
در فاضلاب تولید داروهای شیمیایی و محصولات بهداشتی، کربن فعال میتواند ترکیبات آلی فرار و مواد دارویی را از فاضلاب جدا کند.
در صنایع دارویی که در آن تولید داروهای ضدعفونیکننده صورت میگیرد، کربن فعال میتواند برای حذف آلایندههای آلی و ترکیبات دارویی محلول استفاده شود.
روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب صنایع دارویی
روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب به فرآیندهایی گفته میشود که در آنها از موجودات زنده (مانند باکتریها، قارچها و جلبکها) برای تجزیه و تبدیل آلایندههای آلی موجود در فاضلاب به مواد سادهتر و بیضرر استفاده میشود. این روشها بهویژه در حذف ترکیبات آلی پیچیده و مواد دارویی محلول که در روشهای فیزیکی و شیمیایی قابل حذف نیستند، کاربرد دارند.
۱. تصفیه به روش لجن فعال (Activated Sludge)
در این فرآیند، فاضلاب به حوضچههای هوازی وارد میشود که در آنها باکتریها و سایر میکروارگانیسمها به تجزیه مواد آلی و دارویی موجود در فاضلاب کمک میکنند. این روش یکی از معمولترین و مؤثرترین روشهای بیولوژیکی است که برای حذف آلایندههای آلی، از جمله ترکیبات دارویی، بهکار میرود.
مثالها:
در صنایع دارویی، این روش میتواند برای تجزیه مواد آلی پیچیده مانند آنتیبیوتیکها، مشتقات دارویی و ترکیبات ضدعفونیکننده استفاده شود.
در فاضلابهای تولید داروهایی مانند مسکنها و داروهای شیمیایی، لجن فعال قادر است ترکیبات آلی حلشده را بهطور مؤثر تجزیه کند.
این فرآیند بهویژه برای فاضلابهایی که ترکیبات آلی مقاوم به تجزیه دارند، مؤثر است.
۲. تصفیه به روش فیلتر بیولوژیکی (Biological Filtration)
در این روش، فاضلاب از میان فیلترهای بیولوژیکی عبور داده میشود که معمولاً از مواد متخلخل طبیعی یا مصنوعی تشکیل شدهاند. در این فیلترها، میکروارگانیسمها رشد کرده و مواد آلی موجود در فاضلاب را تجزیه میکنند. این روش بیشتر برای فاضلابهایی که در آنها بار آلودگی کمتر است، کاربرد دارد.
مثالها:
در صنایع دارویی، فیلترهای بیولوژیکی میتوانند برای حذف ترکیبات آلی سادهتر و مواد دارویی کمتر پیچیده مورد استفاده قرار گیرند.
فیلترهای زیستی میتوانند برای تصفیه فاضلاب تولید محصولات بهداشتی مانند کرمها و پمادهای دارویی که شامل ترکیبات آلی و روغنها هستند، مؤثر باشند.
این روش بهویژه برای فاضلابهایی که غلظت آلودگی کمتری دارند و نیاز به تصفیه ملایمتر دارند، بهکار میرود.
۳. تصفیه به روش استخرهای تثبیت (Stabilization Ponds)
استخرهای تثبیت یا استخرهای هوازی یک روش طبیعی برای تصفیه فاضلاب هستند. این استخرها بهطور طبیعی بهوسیله موجودات زنده مانند جلبکها و باکتریها فرآیند تصفیه را انجام میدهند. این روش بهویژه در مناطقی با فضای باز و دسترسی به نور خورشید کاربرد دارد.
مثالها:
در فاضلاب صنایع دارویی که شامل ترکیبات آلی سادهتر هستند، این استخرها میتوانند برای کاهش بار آلودگی و تجزیه مواد دارویی استفاده شوند.
استخرهای تثبیت در تصفیه فاضلاب تولید داروهای ضدعفونیکننده یا داروهای محلول در آب میتوانند بهطور طبیعی آلایندهها را تجزیه کنند.
این روش بهویژه برای تصفیه فاضلابهایی که آلایندههای آلی پیچیده ندارند و بهطور طبیعی قابلیت تجزیه دارند، مؤثر است.
۴. تصفیه به روش تجزیه بیولوژیکی در بستر ثابت (Trickling Filters)
در این روش، فاضلاب بر روی بستر ثابت از مواد متخلخل مانند سنگ، سرامیک یا پلاستیک ریخته میشود. میکروارگانیسمها روی این بستر رشد میکنند و مواد آلی موجود در فاضلاب را تجزیه میکنند. این روش بیشتر برای فاضلابهایی که بار آلودگی کمتری دارند یا ترکیبات دارویی محلول در آنها کمتر است، کاربرد دارد.
مثالها:
در صنایع دارویی، این روش میتواند برای تصفیه فاضلابی که شامل ترکیبات آلی سبک است، مانند باقیماندههای دارویی از فرآیندهای تولیدی، استفاده شود.
در فاضلابهای تولید داروهای بیوشیمیایی و ترکیبات ضدمیکروبی، این سیستم میتواند مؤثر واقع شود.
این روش معمولاً برای تصفیه فاضلابهایی که به میزان کم ترکیبات آلی دارند و نیاز به تصفیه ملایمتری دارند، مؤثر است.
روشها و فناوریهای نوین تصفیه فاضلاب صنایع دارویی
با پیشرفت علم و فناوری، روشها و فناوریهای نوین تصفیه فاضلاب بهمنظور بهبود کارایی و کاهش اثرات زیستمحیطی معرفی شدهاند. این روشها معمولاً برای فاضلابهایی که دارای آلایندههای مقاوم به تجزیه هستند یا ترکیبات شیمیایی پیچیدهای دارند، استفاده میشوند. در این بخش، به معرفی برخی از فناوریهای نوین تصفیه فاضلاب در صنایع دارویی پرداخته میشود.
۱. استفاده از نانوفیلترها (Nanofiltration)
نانوفیلترها فناوریهای جدیدی هستند که قادر به حذف آلایندههای کوچکتر از اندازههای معمولی فیلترهای معمولی هستند. این فیلترها میتوانند ترکیبات دارویی، میکروبها و مواد شیمیایی بسیار ریز را از فاضلاب جدا کنند. نانوفیلترها از لایههای نانومتری برای تصفیه استفاده میکنند و بهطور مؤثر میتوانند آلایندههای مقاوم را از فاضلاب صنایع دارویی حذف کنند.
مثالها:
در صنایع دارویی که فاضلاب آنها شامل ترکیبات آلی پیچیده مانند آنتیبیوتیکها است، نانوفیلترها میتوانند این ترکیبات را با دقت بالا حذف کنند.
این فناوری برای فاضلابهایی که آلایندههای کوچکی مانند داروهای محلول در آب دارند، بسیار مؤثر است.
۲. فناوری الکترولیز (Electrolysis)
فناوری الکترولیز یکی از روشهای نوین است که برای تجزیه و حذف آلایندهها با استفاده از جریان برق بهکار میرود. در این فرآیند، الکترودها در فاضلاب قرار میگیرند و جریان الکتریکی باعث واکنشهای شیمیایی میشود که در نتیجه آن، مواد آلاینده به ترکیبات غیرمضر تبدیل میشوند. این روش برای تصفیه فاضلابهای حاوی ترکیبات دارویی و آلایندههای شیمیایی مقاوم به تجزیه مؤثر است.
مثالها:
در فاضلاب صنایع دارویی که شامل ترکیبات آلی پیچیده است، الکترولیز میتواند مواد دارویی و آلایندههای شیمیایی را به ترکیبات سادهتر تبدیل کند.
این روش بهویژه برای حذف ترکیبات دارویی همچون آنتیبیوتیکها و مواد ضدعفونیکننده کاربرد دارد.
۳. فناوری ازنزنی (Ozonation)
فناوری ازنزنی یکی از پیشرفتهترین روشها برای تصفیه فاضلاب است که از ازن (O₃) بهعنوان یک اکسیدکننده قوی برای تجزیه مواد آلی و دارویی استفاده میکند. ازن میتواند مواد آلی مقاوم به تجزیه را به ترکیبات بیضرر تبدیل کند و بهطور مؤثر ترکیبات دارویی و آلایندههای شیمیایی را از فاضلاب حذف نماید.
مثالها:
در صنایع دارویی که فاضلاب آنها شامل ترکیبات شیمیایی مقاوم مانند داروهای ضدعفونیکننده و آنتیبیوتیکها است، ازنزنی میتواند این ترکیبات را تجزیه کند.
ازنزنی میتواند برای تصفیه فاضلابهایی که شامل مواد آلی پیچیده هستند، بهویژه در مرحله نهایی تصفیه، استفاده شود.
۴. فناوری غشای میکروفیلتراسیون و اولترافیلتراسیون
این فناوریها از غشاهای نیمهنفوذپذیر برای جداسازی ذرات و آلایندهها از فاضلاب استفاده میکنند. غشای میکروفیلتراسیون برای حذف ذرات بزرگتر و غشای اولترافیلتراسیون برای حذف ذرات کوچکتر از میکروارگانیسمها و مولکولهای محلول بهکار میروند. این روش برای تصفیه فاضلابهای دارویی که شامل ترکیبات دارویی حلشده هستند، بسیار مؤثر است.
مثالها:
در فاضلاب صنایع دارویی که شامل ترکیبات دارویی محلول در آب هستند، میتوان از این غشاها برای حذف داروهای غیرقابل تجزیه و میکروارگانیسمها استفاده کرد.
غشاهای اولترافیلتراسیون میتوانند برای حذف ترکیبات شیمیایی پیچیده و داروهای آنتیبیوتیکی که در فاضلاب صنایع دارویی وجود دارند، بهکار روند.
۵. فناوری بیوراکتور غشایی (Membrane Bioreactor - MBR)
بیوراکتورهای غشایی ترکیبی از فرآیندهای بیولوژیکی و غشاهای فیلتراسیون هستند که بهطور همزمان تجزیه مواد آلی و جداسازی ذرات آلاینده را انجام میدهند. در این سیستم، میکروارگانیسمها فاضلاب را تصفیه میکنند و در عین حال غشاهای میکرو یا اولترافیلتراسیون، ذرات ریز و آلایندهها را جدا میکنند.
مثالها:
در فاضلاب صنایع دارویی که دارای ترکیبات آلی پیچیده و مواد دارویی مقاوم به تجزیه هستند، این فناوری میتواند بهطور مؤثر مواد آلاینده را حذف کرده و کیفیت آب خروجی را بهبود بخشد.
این روش بهویژه در فاضلابهایی که ترکیبات دارویی محلول دارند، کارایی بالایی دارد.
بهترین روش تصفیه فاضلاب صنایع دارویی کدام است؟
انتخاب بهترین روش تصفیه فاضلاب صنایع دارویی بستگی به نوع آلایندهها، ویژگیهای فاضلاب و نیازهای خاص هر صنعت دارد. برای مثال، فاضلابهایی که حاوی ترکیبات دارویی پیچیده مانند آنتیبیوتیکها هستند، به روشهای پیشرفتهای مانند نانوفیلترها یا ازنزنی نیاز دارند که توانایی حذف آلایندههای مقاوم به تجزیه را دارند.
از سوی دیگر، فاضلابهای صنایع دارویی با بار آلودگی کمتر ممکن است با روشهایی مانند لجن فعال یا فیلترهای بیولوژیکی بهخوبی تصفیه شوند. در نتیجه، انتخاب مناسبترین روش باید بر اساس ویژگیهای فاضلاب و هدف نهایی تصفیه (مانند بازیافت آب یا دفع ایمن) صورت گیرد.
بهطور کلی، ترکیب روشهای مختلف مانند استفاده از بیوراکتورهای غشایی همراه با روشهای فیزیکی و شیمیایی میتواند کارایی تصفیه را بهبود بخشد و به صنعت کمک کند تا بهترین نتایج را در راستای کاهش اثرات زیستمحیطی و حفظ منابع آب بدست آورد.
